طرح قرقیزستان برای امکان سفر به کشورهای آسیای میانه تنها با دریافت یک ویزا!
صدیر جپاروف، رئیس جمهوری قرقیزستان، پیشنهاد ایجاد طرح شبکه ویزا یکپارچه میان اعضای STANS ارائه داد. این پروژه که با الهام از ویزای شینگن مطرح شده می‌تواند در اتحاد و همکاری بیشتر کشورهای منطقه آسیای مرکزی نقشی کلیدی ایفا کند.
ایده‌ای جاه طلبانه که هرگز اجرایی نشد!
در سال ۲۰۱۸، پیشنهاد یک ویزای منطقه‌ای مشابه توسط قزاقستان داده شده بود. «ویزای جاده ابریشم» در ابتدا با استقبال ازبکستان و قزاقستان مواجه شد و دو کشور تاجیکستان و قرقیزستان نیز علاقه خود را نسبت به آن ابراز کردند اما در نهایت، این طرح هرگز به مرحله اجرایی نرسید.
در صورت موافقت تمامی اعضا، این ابتکار به عنوان گامی اساسی در راستای گسترش همکاری و ارتباطات نزدیک‌تر محسوب خواهد شد. چرا که پس از استقلال در سال ۱۹۹۱، هر یک از کشورهای آسیانه میانه مسیرهای اقتصادی و سیاسی متفاوتی را طی کرده‌اند.
کمک به ظرفیت‌های اقتصادی و گردشگری
به عقیده کارشناسان، ظرفیت‌های صنعت گردشگری آسیای میانه کماکان دست نخورده باقی مانده است! بدون شک، بازدید از شهرهای تاریخی سمرقند و بخارا، کوه‌های تین شان و استپ‌های آسیای میانه آن هم با یک ویزای مشترک می‌تواند با افزایش تعداد توریست، جذابیت این مقاصد را دو چندان کند. به علاوه، بخش‌های اقتصادی مهم از جمله هتل‌ها، حمل و نقل و صنایع دستی نیز پیشرفت قابل توجهی را تجربه خواهد کرد.
گامی به سوی تعاملات منطقه‌ای بیشتر
پس از رفع اختلافات تاریخی این کشور بر سر مرزهای خود با تاجیکستان، به نظر می‌رسد تمایل اعضای منطقه به ثبات و گسترش روابط افزایش یافته و کاهش تدریجی تنش‌ها و اختلافات زمینه را برای معرفی یک شبکه ویزای یکپارچه فراهم کرده است. جپاروف با اشاره به شینگن عربی کشورهای خلیج فارس، اعلام کرد که زمان آن فرا رسیده تا کشورهای آسیای مرکزی نیز سفر را برای شهروندان کشورهای جهان تسهیل کنند. در صورت تحقق پیشنهاد قرقیزستان، چنین طرحی می‌تواند به تقویت روابط اقتصادی و پیشرفت گردشگری این منطقه کمک شایانی کند. چرا که این ویزا دسترسی آسان‌تری را برای گردشگران سراسر جهان فراهم خواهد کرد.
چالش‌های منطقه‌ای و راهبردی برای ویزای مشترک
کشورهای آسیای مرکزی یقیناً برای معرفی یک ویزای مشترک با چالش‌های فراوانی مواجه خواهند شد. چرا که علاوه بر یکپارچه‌سازی سیاست‌های امنیتی و مهاجرتی، ایجاد چارچوب نظارتی مشترک بین هر پنج کشور الزامی خواهد بود. مشکلی که کشورهای جنوب شرق آسیا، جنوب آفریقا و اعضای شورای همکاری خلیج فارس نیز کماکان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.
ترکمنستان، کشوری که به سیاست انزوا مشهور است، می‌تواند به کاهش سرعت پیشرفت این فرایند دامن بزند. این کشور برخلاف همسایگان خود، محدودیت‌های سفت و سختی و پیچیده‌ای را برای ورود اتباع خارجی اعمال می‌کند و به نظر نمی‌رسد برای شرکت در چنین پروژه‌ای تمایل زیادی نشان دهد!
تجربه کشورهای اروپایی برای منطقه شینگن نشان می‌دهد که مدیریت یک منطقه آزاد به ویژه از نظر کنترل مرزهای خارجی و سیر مهاجرت نیاز به آمادگی همه جانبه دارد. بنابراین، آسیای میانه باید الگویی را تعریف کند که ماهیت خاص این منطقه را در نظر بگیرد.
وضعیت سفر به آسیای میانه برای ایرانیان
ایرانیان می‌توانند بدون نیاز به ویزا به قزاقستان و تاجیکستان سفر کرده و به ترتیب تا ۱۴ و ۳۰ روز در این کشورها اقامت داشته باشند. اخذ ویزای ازبکستان و ویزای قرقیزستان نیز برای ایرانیان بسیار آسان است اما رویکرد سختگیرانه‌تر ترکمنستان آن را به یکی از «بسته‌ترین» کشورهای جهان تبدیل کرده است.
در حال حاضر، این پروژه صرفاً در مرحله پیشنهاد باقی مانده است و آینده آن به استقبال دیگر رهبران منطقه بستگی خواهد داشت. در صورت اجرای طرح پیشنهادی، ایرانیان قادر خواهند بود تا با اخذ این ویزا یه صورت آزادانه از هر یک از پنج کشور آسیای مرکزی بازدید کنند.
