وقتی در روز پایان سفرم داشتم به جاذبه های گردشگری وان ترکیه فکر می‌کردم، ناخودآگاه احساس کردم تا بی‌نهایت دلم برای وان تنگ می‌شود. دیدن این همه زیبایی و زندگی در یکجا و لذت بردن از آب و آفتاب، مرا بر این می‌داشت که حداقل یک روز دیگر هم بمانم. ولی خُب، در این اندیشه بودم که سفری خاطره انگیز باید در اوج به پایان برسد، یعنی یک‌بار دیدن در زمانی مشخص و گذر کردن از آن.
گشت و گذارم در این شهر زیبای ترکیه به روز آخرش رسیده بود. هنوز روی تپه‌های آختامار نشسته بودم و به دریاچه بزرگ و نیلگون وان نگاه می‌کردم، نسیم خنکی از سمت غرب می‌وزید که باعث می‌شد احساس خلسه واری به من دست دهد. همین که دقایقی خیره به نقطه‌ای کور بودم، احساس کردم دستان ظریفی بر شانه می‌زند، به ناگهان برگشتم و چهره نامعلومی را پشت نور خورشید دیدم، شتابان بلند شدم و همین که آن فرد از جلوی خورشید به کنار رفت، چهره دختر با آن موهای بلند مشکی و چشم‌های قهوه‌ای روشن پدیدار شد.خودش را معرفی کرد و گفت: «مرجان هستم»، سپس با کمی معطلی و با لحنی خودمانی گفت: «چقدر در مورد جاذبه های گردشگری وان می‌دونی؟». در حالی که محو دختر بودم، ناخودآگاه گفتم: «آره می‌دونم، ولی… ولی… (می‌خواستم بگم تا دوساعت دیگه پرواز دارم برای برگشت به تهران، ولی حرفم را خوردم) می‌توانم شما را در این سفر همراهی کنم؟» به شهر وان خوش آمدید. انفجار آتش‌فشان «کوه نمرود» منجر به تشکیل بزرگترین و عمیق‌ترین دریاچه در ترکیه شد. اورارتوها، ارمنی‌ها، کردها، ایرانی‌ها، عرب‌ها، رومی‌ها، عثمانی‌ها و حکومت بیزانس دیرزمانی در این مکان حضور داشتند. بنابراین، از لحاظ تاریخی وان قدمتی برابر با 7000 هزار سال دارد. همچنین شهر وان به دلیل نزدیکی به ایران و ارمنستان، در تمام طول این سال‌ها به شکوفایی اقتصادی و گردشگری برسد. با این حال، در زیر تک تک به مکان‌های دیدنی وان اشاره می‌کنیم. آخرین تغییرات در مورد شرایط سفر به ترکیه در کرونا را هم می‌توانید از لینک داده شده مطالعه کنید.
جزیره آختامار
افسانه‌ها می‌گویند نام این جزیره از داستانی عاشقانه گرفته شده است. مردی عاشق یک دختر از جزیره شد و هر شب از دریاچه وان عبور می‌کرد تا او را ببیند. یک‌بار در طی عبورش از دریاچه، گرفتار طوفان شد و در حالی که قایقش غرق شده بود و با امواج خشمگین می‌جنگید، فریاد زد، «آخ تامار» (تامار نام دختر بود).
جزیره آختامار بزرگترین جزیره در دریاچه وان می‌باشد و یکی از جاذبه های دیدنی شهر وان ترکیه است و شاید هم مهم‌ترینش باشد. بالاترین نقطه آن 1912 متر بوده و مساحتی در حدود 70.000 متر مربع دارد، همچنین طول ساحلی آن 3 کیلومتر است. این جزیره در فصل بهار چشم اندازی زیبا از درختان بادام دارد که تمام جزیره را پُر کرده‌اند.
جاذبه اصلی این جزیره «کلیسای ارمنی صلیب مقدس» است که قدمت آن به سال 915 میلادی باز می‌گردد. معماری کلیسا فوق العاده قابل توجه است، اما بیشتر آثار هنری بر روی دیوارهای خارجی آن که صحنه‌هایی از کتاب مقدس هستند، توجهات را به خود جلب می‌کند.
کلیسای کراس هولی یا صلیب مقدس
کلیسای صلیب مقدس مهم‌ترین جاذبه جزیره وان است که در تپه‌های کوهی در نزدیکی دریاچه وان قرار گرفته است. این بنا بین سال‌های 915 و 921 توسط معمار ارمنی «تِردات مِندِت» ساخته شد. نقاشی‌های داخل کلیسا بسیار دیدنی و قابل تعمق است، همچنین دیوارهای بیرونی آن نیز با حکاکی‌های زیبایی از وقایع کتاب مقدس زینت داده شده است.
این کلیسا نه تنها اهمیت دین مسیح را در این جزیره نشان می‌دهد، بلکه در برگیرنده فرهنگ و هنری غنی نیز است. کلیسای صلیب مقدس اخیراً در سال 2005 تحت مجموعه‌ای از بازسازی‌ها و ترمیم‌ها قرار داشته است. این جاذبه دیدنی وان از سنگ‌های توفِ قرمز رنگِ زیبایی ساخته شده است که از معادن موجود در جزایر همسایه به اینجا حمل شده بود.
کلیسای کراس هولی بین سال‌های 2005 و 2007 تحت حمایت وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه بازسازی و بعد از آن به موزه تبدیل شد. با این حال، مردم می‌توانند برای تنها یک بار در سال، از این مکان برای عبادت کردن استفاده کنند.
دریاچه وان
دریاچه وان یا ون گولو بزرگترین دریاچه در ترکیه و دومین دریاچه بزرگ بعد از «خزر» در خاورمیانه است. دریاچه در محدوده وسیعی از منطقه آناتولی شرقی در نزدیکی مرز با ایران کشیده شده است. دریاچه حدود 3.755 کیلومتر مربع مساحت دارد و عمیق ترین قسمت آن 451 متر است.
به دلیل وجود فعالیتهای آتش‌فشانی، این دریاچه سرشار از «سدیم» است، به همین دلیل برای آب آشامیدنی مناسب نیست. دریاچه توسط باران، ذوب آب یخ و رودخانه‌های کوچک تغذیه می‌شود. در طول ماه‌های زمستان، دریاچه دارای پایین ترین سطح آب است و پس از بهار با بارش ذوب برف از کوه‌های اطراف افزایش می‌یابد. بسته به شرایط آب و هوایی، تفاوت میزان آب در تابستان و زمستان در حدود 50 سانتی متر در سال است. برای آبیاری از این حوزه، کشاورزان معمولاً از آب‌های تازه‌ای که از جریان‌های ورودی آب دریاچه تأمین می‌شوند استفاده می‌کنند.
دریاچه وان دارای شکل مثلثی است و به دو قسمت تقسیم می‌شود. نوک شمالی دریاچه کوچک‌تر بوده و به عنوان قسمت اصلی آب در جنوب به حساب می‌آید. سواحل شمالی عموماً شیب دار و پر از صخره است و برعکس آن دشت‌های بی کران سواحل جنوبی را پوشش داده‌اند. چهار جزیرۀ کوچک در بخش جنوبی دریاچه وجود دارد: جزیرۀ آختامار، کارپاناق، ادیر و کوش. تمام این جزایر به عنوان جاذبه های دیدنی وان ترکیه شناخته می‌شوند، به ویژه کلیسای صلیب مقدس در آختامار که در بالا به تفصیل توضیح داده شد.
قلعۀآ هوساپ
قلعۀ قرون وسطایی و باشکوه هوساپ در سال 1643 از یک تخته سنگ بزرگی در ساحل رودخانه هوساپ ساخته شده است. افسانه‌های محلی می‌گویند که معمار قلعه محمودی سلیمان که مردی کردی بود، برای فرار از دستان حاکمان امپراتوری عثمانی این قلعه را بنا کرده است.
این قلعه که در 60 کیلومتری شهر وان قرار دارد، دارای چندین قلعه داخلی و خارجی تقسیم شده است و دارای 40 برج نگهبان، دو مسجد، سه حمام، چند چشمۀ آب و سلول زندان است. از سوی دیگر، قلعه درونی مکانی استراتژیک است که به شکلی بیرون زده از کل بنا قرار دارد.
قلعه دارای حیاط مرکزی سه دیواری می‌باشد که به صورت دو طبقه‌ای ساخته شده است. طبقۀ پایینی مکانی برای نظامیان و نگهبانان و طبقه بالایی به احتمالاً مرکز اداری قلعه بود. از شواهد پیداست که طبق سومی نیز به عنوان حرم‌سرا وجود داشته که تخریب شده است.
خانه گربه های وان
مسلماً تا به حال چنین چیزی ندیده‌اید، گربه‌های وان شما را شگفت زده خواهند کرد، آنها نژادی غیرمعمول، نادر و یکی از زیباترین گونه از گربه‌ها در جهان هستند. گربه‌های وان بسیار منحصر به فردند، تنها گونه‌ای هستند که به طور طبیعی شنا می‌کنند و جثه‌ای بزرگتر از دیگر گربه‌ها دارند.
گربه‌های وان بدنی با خزهای سفید دارند و مهم‌ترین ویژگی ظاهری آنها، چشمان بزرگ و خوش رنگشان است. برخی از این گربه‌ها، هر دو چشم کهربایی (نزدیک به نارنجی)، هر دو چشم آبی و یا یکی کهربایی و یک آبی است. با این حال، بیشترین محبوبیت این گربه‌های منسوب به آن‌هایی است که چشم‌هایی دو رنگ دارند، به این دلیل انسان بیشتر به جلب چیزهای غیر معمول می‌شود.
گربه های ون به راحتی آموزش و تربیت می‌شوند، شاید به این دلیل که رابطه نزدیکی با انسان‌ها برقرار می‌کنند. همچنین گربه‌های وان معمولاً نزد مردم ترکیه با نام ارمنی «پییشیک» صدا زده می‌شوند.
قلعه چاووش تپه
از دیگر جاذبه های گردشگری وان ترکیه می‌توان به چاووش تپه اشاره کرد. پادشاهی باستانی اورارتو به خاطر قلعه‌های بزرگش شناخته می‌شود، یکی از آنها چاووش تپه است که برای ساردوری دوم پادشاه اورارتو ساخته شده بود.
چاووش تپه همچنین به نام «ساردوری هینلی» (شهر ساخته شده توسط ساردوری‌ها) نیز شناخته می‌شود. این بنا دارای قلعه بالایی، پایینی و چندین ساختمان است.
قلعه بالایی دارای معبد است که به افتخار «خدای هالدی» ساخته شده است. از سوی دیگر، قلعه پایین‌تر کارگاه‌ها و اتاق‌های ذخیره سازی دانه و شراب بود که برای سال‌ها نگه داشته می‌شدند. معبد دیگری در چاووش تپه وجود دارد که برای خدای ایرموشینی ساخته شده بود.
واراگاوانک
صومعۀ ارمنی واراگاوانک که به نام «هفت کلیسا» نیز شناخته می‌شود، شناخته شده ترین صومعۀ واسپوراکان (موقعیت جغرافیائی در ارمنستان غربی و شهر وان ترکیه) و محل اقامت اسقف اعظم وان است. صومعه نزدیک به دامنه‌های جنوبی واراگا در حدود 10 کیلومتیر جنوب شرقی شهر وان قرار دارد.
گفته می‌شود «سن کریم هوهانس» پادشاه واسپوراکان، صومعه را در زمان آغاز سلطنت خود (1003-1022) تأسیس کرد، اما ساختمان‌های مذهبی این مکان تا آن تاریخ از قبل وجود داشته است. پادشاه سن کریم بنای نخستین آن را به یک صومعه بزرگ تبدیل کرد تا محیطی مناسب برای آنچه که مهم ترین اقلیت مذهبی در پادشاهی او بود، ایجاد کند. پس از آن او به جایی در خراج از شهر وان، یعنی صومعۀ ارمنی «سورپ نیشان» در سیواس ترکیه نقل مکان کرد.
آبشار مرادیه
شهر وان در ترکیه، بهشت زیبا و طبیعی دیگری به نام «آبشار مرادیه» دارد. این آبشار در فاصله 80 کیلومتری مرکز شهر وان و در طرف غرب جاده اصلی دُغوبایزید و در حدود 20 کیلومتری شمال جاده تاتوان و قبل از روستای مرادیه قرار دارد.
آبشار بزرگ مرادیه، معمولاً در فصل زمستان یخ می‌زند، ولی چشم انداز زیبای آن در فصل بهار و تابستان آشکار می‌شوند. منطقۀ جنگلی کوچک نیز در نزدیکی آبشار وجود دارد که در طول ماه‌های تابستان سایه بر زیبایی این مکان می‌افزاید. به طور کلی، آبشار مرادیه به عنوان مکانی بسیار دل انگیز و روح نواز که می‌تواند دقایقی به آرامش ذهن کمک کند شناخته می‌شود.
موزه وان
یکی دیگر از جاذبه های گردشگری وان ترکیه موزه این شهر است. موزه وان از عصر پادشاهی اورارتو که در هزاره اول تمدنی برتر در آناتولی شرقی بود، دارای مجموعه غنی و کامل است. این موزه دارای دو سالن نمایش است که قطعاً باستان شناسی و قوم نگاری را برای بازدید کنندگان به معرض نمایش گذاشته‌اند. در این موزه همچنین انواع ابزارهای استخوانی پیش از میلاد، ابزارهای سرامیکی متعلق به فرهنگ هزاره سوم، آثار تزئینیِ رنگی از هزاره دوم و جعبه‌های توتون، كاغذ و همچنين نسخه‌های خطی و سكه‌هايی از دوره‌های مختلف وجود دارند.
بخشی از موزه به عنوان «قسمت شرقی» کنجکاوی زیادی برای بازدید کننگان دارد. در این بخش سنگ‌های مقبره‌ای به شکل قوسی نمایش داده می‌شوند، همچنین آثار تزئینی به شکل حیوانات متعلق به آکویونلو و کاراکویونلو و سنگ‌های مقبره با افسانه‌های دوران سلجوقیان نیز وجود دارند. موجودی موزه وان در مجموع 33749 قطعه، 14568 آثار باستان شناسی، 920 قطعه‌ی قومی، 17806 سکه، 3 سنگ نبشته، 338 مهر و 114 نسخه خطی است.
چرا باید به وان ترکیه سفر کرد؟
شهر وان دیر زمانی پایتخت باستانی پادشاهی اورارتو بود. این شهر در منطقه سرسبز و بارانی در میان کوه‌های سنگی در منطقه آناتولی شرقی ترکیه واقع شده است. وان در ترکیه مملوء از مکان‌ها و جاهای دیدنی می‌باشد و به معنای واقعی کلمه شهری بسیار زیبا و متفاوت است. به ویژه برای مسافران و گردشگران ایرانی سفر به این شهر به دلیل نزدیکی مرز ایران با ترکیه بسیار آسان است.
وان به دلیل آب و هوای عالی، جاذبه های دیدنی و مراکز خرید بیشمار، به عنوان مقصدی فوق العاده برای گردشگران به حساب می‌آید. در وان شما ممکن است مکان‌های دلپذیر بسیاری را برای استراحت پیدا کنید. برای شنا و کمپینگ‌های تفریحی می‌توانید به سواحل وان بروید و از آب و آفتاب لذت ببرید. همچنین وان دارای هتل، اقامتگاه و بسیاری امکانات مجهز برای برخورداری از سفری خاطره انگیز است.