ژاپن با ۳۸۷۰۰۰ کیلومترمربع وسعت شصت و یکمین کشور بزرگ جهان و با جمعیتی معادل ۱۲۷ میلیون نفر دهمین کشور پرجمعیت جهان است. اکثریت جمعیت ژاپن بودائی و یا پیرو آیین شنتو، اقلیتی مسیحی و بیش از ۱۰۰ هزار نفر آنان مسلمانان هستند.
ژاپن از صنعتی‌ترین و پیشرفته‌ترین کشورهای آسیایی و سومین قدرت اقتصادی جهان بعد از آمریکا و چین است ولی به علت داشتن جمعیت سالخورده در سال‌های اخیر دولت ژاپن برنامه‌هایی برای ورود نیروی کار ماهر خارجی در نظر گرفته است. افرادی که مهارت لازم در یکی از موارد شغلی مورد نیاز ژاپن را دارا هستند و قصد دریافت ویزای کار ژاپن و مهاجرت به این کشور را دارند، علاوه بر داشتن پیشنهاد کار، باید از سیستم امتیاز بندی ویزای کار ژاپن حداقل ۷۰ امتیاز کسب نمایند. مدرک تحصیلی، سابقه کار، درآمد سالیانه و زبان از جمله مواردی هستند که در امتیازدهی اهمیت دارند.
در سیستم امتیازدهی به مدرک تحصیلی دکترا امتیاز ۳۰، کارشناسی ارشد ۲۰ و کارشناسی یا معادل آن امتیاز ۱۰ داده می‌شود.
به سابقۀ حرفه‌ای ۷ سال و بیشتر امتیاز ۱۵، ۵ تا ۷ سال امتیاز ۱۰ و ۳ تا ۵ سال امتیاز ۵ تعلق می‌گیرد.
سن تا ۲۹ سال امتیاز ۱۵، ۳۰ تا ۳۴ سال امتیاز ۱۰ و ۳۵ تا ۳۹ سال امتیاز ۵ دارد.
دستاوردهای تحقیقاتی امتیاز ۲۰ تا ۲۵ کارمندان شرکت‌های کوچک امتیاز ۵، دارندۀ مدارک کاری خارجی امتیاز ۵، دریافت مدارک از مؤسسات آموزش عالی ژاپن امتیاز ۱۰، دارا بدون مدرک زبان ژاپنی از ۱۰ تا ۱۵ امتیاز، فارغ‌التحصیلی از دانشگاه‌های خاص امتیاز ۱۰ و تکمیل آموزش‌‌های خاص مورد تائید دادگستری امتیاز ۵ دارند.
امتیاز میزان درآمد هم از ۱۰ تا ۴۰ بسته به سن و میزان درآمد متغیر است.
مهارت زبان ژاپنی برای اخذ ویزای کار ژاپن
متقاضیان کار در ژاپن برای اخذ هر دو نوع ویزای کار ژاپن باید مهارت‌های پایه‌ای مکالمۀ ژاپنی و اطلاعات کافی را در زمینۀ دانش زبان ژاپنی و فرهنگ روزانه مردم ژاپن داشته باشند. این افراد برای اخذ ویزای کاری ژاپن باید در آزمون رسمی زبان ژاپنی (JLPT) که شامل ۵ سطح از N۱ تا N۵ است شرکت کنند و موفق به کسب نمرۀ سطح N۴ شوند. سطوح N۵ و N۴ دانش پایه زبان ژاپنی و سطوح N۲ و N۱ سطح پیشرفته زبان ژاپنی هستند.
انواع ویزای کار ژاپن
ویزای کار موقت ۳ ماهه: (Working holiday)
این ویزا برای کار موقت به افراد تبعه کشورهایی مانند کانادا، استرالیا، انگلستان، نیوزیلند، فرانسه، آلمان، دانمارک، تایوان و هنگ‌کنگ و کره جنوبی به مدت ۹۰ تعلق می‌گیرد. اتباع این کشورها امکان تمدید ویزا را در خاک کشور ژاپن دارند ولی اتباع دیگر کشورها برای تمدید مجدد این نوع از ویزای کار باید به کشور مبدأ خود برگردند و مجدد درخواست صدور ویزا را نمایند. اتباع کشورهای دیگر در صورتی که بخواهند ویزای خود را در خاک کشور ژاپن تمدید نمایند باید یک پیشنهاد کاری از سوی کارفرمایی معتبر داشته باشند.
ویزا با پیشنهاد کاری از سوی کارفرما: ( JOB OFFER)
افرادی که قصد ورود به بازار کار و اخذ ویزای کاری ژاپن را دارند، باید از سوی یک کارفرما یا یک شرکت و موسسه معتبر پیشنهاد کاری (job offer) داشته باشند. ویزای کاری که برای افراد صادر می‌شود به مدت ۳ سال اعتبار دارد و افراد می‌توانند پیش از تمام شدن مدت زمان مقرر اقدام به درخواست و تمدید ویزا و اقامت خود نمایند. فرد برای تمدید ویزای کاری باید پیش از اتمام موعد ویزا به اداره مهاجرت کشور ژاپن مراجعه کرده و درخواست تمدید ویزای خود را نمایند.
ویزای نیروی کار ماهر خارجی Highly-Skilled Foreign Professionals
ویزای نیروی کار ماهر خارجی ژاپن با عنوان ویزای HSP یا HSFP، به منظور جذب نیروی کار ماهر طراحی شده است. این نوع ویزا فقط کاری را که به سطح بالایی از دانش و مهارت‌های حرفه‌ای نیاز دارد، شامل می‌شود. طبقه‌بندی ویزای Designated Skills به این صورت است که امکان کار در ۱۴ فیلد کاری از جمله مشاغل دستی را برای متقاضیان کار در ژاپن فراهم کرده است. دولت ژاپن ویزای Designated Skills را به دو نوع، تقسیم می‌کند.
۱- ویزای Designated skills نوع یک
این ویزای ۵ سالۀ کار برای افرادی است که دانش و مهارت کافی در یکی از ۱۴ فیلد مورد نیاز کشور ژاپن داشته باشند. متقاضی این نوع ویزا اجازه بردن خانواده را ندارد. فیلدهای کاری مورد نیاز برای ویزای کار نوع یک شامل ساخت و ساز، کشتی‌سازی و صنعت دریایی، صنعت تعمیر و نگهداری خودرو، صنعت هوایی، مهمانداری، مراقبت، تمیز کردن و نگهبانی ساختمان، کشاورزی، ماهیگیری، تولید مواد غذایی و آشامیدنی، خدمات غذایی در صنعت رستوران، ریخته‌گری، فلزکاری، تولید ماشین آلات صنعتی، صنایع برق و تولید برق، می‌شوند.
۲- ویزای Designated Skills نوع دو
این ویزا مناسب افرادی است که تخصص و مهارت بالا در یکی از ۲ فیلد مورد نیاز (ساخت و ساز، کشتی‌سازی و صنعت دریایی) ژاپن را داشته باشند. مدت زمان اقامت متقاضی نامحدود است، همچنین اعضای خانوادۀ متقاضی (همسر قانونی و فرزندان) می‌توانند او را همراهی کنند.
ویزای HSP، مزایایی نسبت به ویزای استاندارد کار در ژاپن دارد. دارندگان این ویزا پس از سه سال کار می‌توانند درخواست اقامت دائم ژاپن بدهند. همچنین امکان همراهی والدین، امکان کار برای همسر متقاضی بدون نیاز به تحصیلات و سابقه کار مرتبط وجود دارد. درخواست متقاضی در این نوع ویزا با سرعت بیشتر بررسی می‌شود و مدت زمان آن ۵ ساله است.
گرچه HSP یک ویزای ویژه است اما چون نوعی از ویزای کار به محسوب می‌شود، بدون داشتن پیشنهاد کار از یک کارفرمای ژاپنی امکان دریافت این نوع ویزا وجود ندارد.
دسته بندی شغلی برای ویزای کار ژاپن
فعالیت‌های شغلی نیروی کار ماهر مورد نیاز برای کار در ژاپن، در سه زمینه اصلی شغلی تقسیم‌بندی شده. این سه دسته شامل فعالیت‌های تحقیقاتی پیشرفته آکادمیک، فعالیت‌های فنی یا تخصصی پیشرفته و فعالیت‌های مدیریت بازرگانی پیشرفته است.
تحقیقات علمی پیشرفته Advanced academic research activities
ویزای کار استادان در کشور ژاپن برای تحقیق و آموزش در مؤسسات آموزشی دانشگاهی یا معادل آن داده می‌شود. در این دسته شغلی باید از یک شرکت خصوصی یا دولتی در ژاپن توافق یا قرارداد کاری داشته باشید. در این حالت با ویزای محقق یا پروفسور امکان کار در ژاپن دارید.
تکنسین و کارهای فنی تخصصی
در این دسته شغلی نیز باید از یک شرکت خصوصی یا دولتی در ژاپن توافق یا قرارداد کاری داشته باشید. در این رده شغلی افراد به عنوان مهندس، متخصص در علوم انسانی و یا در قالب انتقال درون شرکتی، ویزای کار در ژاپن را اخذ می‌نمایند.
ویزای کار مهندسین به اشخاصی که در زمینه علوم فیزیکی، مهندسی و یا سایر علوم طبیعی که مدارک دانشگاهی در رشته‌های مربوطه و یا ۱۰ سال سابقه کاری به طور تجربی دارند، اعطا می‌شود.
به افرادی که در حوزه حقوقی، اقتصادی، اجتماعی یا علوم انسانی مدرک دانشگاهی دارند و یا ۱۰ سال تجربه حرفه‌ای در این زمینه دارند ویزای متخصص علوم انسانی تعلق می‌گیرد.
ویزای کار برای خدمات بین‌المللی در زمینۀ ترجمه، تفسیر، آموزش زبان، روابط عمومی، تجارت بین‌المللی، طراحی مد، طراحی داخلی، توسعه محصول به افرادی با ۳ سال تجربه و سابقه حرفه‌ای در همین زمینه‌ها، داده می‌شود. افرادی که در زمینه تفسیر، ترجمه و آموزش زبان قصد دریافت ویزای کار دارند لازم است یک مدرک دانشگاهی داشته باشند. مربیان مدارس خصوصی باید برای ویزای تخصص در علوم انسانی و خدمات بین‌المللی در کشور ژاپن درخواست دهند.
برای رشته‌های علوم انسانی مانند حقوق و اقتصاد و مدیریت با داشتن حداقل مدرک کارشناسی یا ۱۰ سال سابقه کار مرتبط با رشته تحصیلی مورد نیاز است.
ویزای کار برای خدمات حقوقی و حسابداری در کشور ژاپن برای وکلا، حسابداران رسمی و متخصصین دیگر با مدارک حقوقی است.
مدیریت بازرگانی پیشرفته Advanced business management activities
اشخاصی که در زمینه مدیریت بازرگانی پیشرفته به صورت حرفه‌ای فعالیت می‌کنند و سابقه کارهای مدیریت و مدیرعاملی دارند در صورت داشتن پیشنهاد کار در ژاپن امکان داشتن ویزای کار ژاپن را دارند.
ویزای کاری ژاپن برای شروع یک سرمایه‌گذاری و کسب و کار در کشور ژاپن نیازمند داشتن یک دفتر کار خصوصی و سرمایه‌گذاری در برنامه‌های جدید ژاپن است.
آشپزی، معماری و یا مهندسی، پردازش سنگ های قیمتی، فلزات، خز، آموزش حیوانات، تیراندازی، آموزش ورزش شامل ویزای مهارت در کشور ژاپن خواهد شد. باید متقاضی ۳ تا ۱۰ سال تجربه حرفه‌ای در این زمینه‌های داشته باشد.
ویزای کار برای هنرمندان در زمینه فعالیت‌های هنری است که درآمد کافی را برای تأمین هزینه‌های زندگی هنرمندان (نقاش، مجسمه ساز، عکاس، نویسنده، آهنگساز، ترانه سرا و غیره) فراهم کند. برای نمایش‌های تئاتر، اجرای موسیقی، ورزش و یا هر گونه نمایش نیز ویزای کار صادر خواهد شد.
ویزای کار روزنامه‌نگاران برای افرادی است که قراردادهایی با سازمان‌های رسانه‌های خارجی امضا کردند.
برای دریافت ویزای کار خدمات درمانی، پزشکان، دندان‌پزشکان و یا سایر تخصص‌های پزشکی با داشتن مدارک ژاپنی، می‌توانند اقدام کنند.
پرسنل سفارتخانه ها و ادارات کنسولی، کارمندان دولتی و خانواده‌های آن‌ها می‌توانند برای ویزای کار ژاپن، اقدام کنند. این درخواست از طریق وزارت امور خارجه، نه از اداره مهاجرت انجام می‌شود.
مدارک مورد نیاز اخذ ویزای کار ژاپن
۱- پاسپورت معتبر
۲- فرم تکمیل شده ویزای کاری
۳- یک قطعه عکس رنگی
۴- ترجمه مدارک شناسایی به زبان انگلیسی
۵- اسناد و مدارکی مبنی بر پیشنهاد کاری از سوی کارفرما به همراه مدت زمان اقامت کاری فرد متقاضی
مدت‌زمان لازم برای بررسی مدارک ویزای کاری ژاپن تقریباً ۵ روز کاری است و در صورت ضرورت در طول بررسی، مدارک اضافی تقاضا می‌شود.
در صورت داشتن کارت صلاحیت مدارک زیر لازم است.
۱- گذرنامه متقاضی ویزا (گذرنامه قدیمی در صورت امکان)
۲- يك نسخه فرم درخواست ویزا
۳- يك قطعه عکس ۴.۵*۴.۵ با زمینۀ سفید
۴- اصل کارت صلاحیت CERTIFICATE OF ELIGIBILITY
۵- فتوکپی تمام صفحات شناسنامه متقاضی همراه با ترجمه انگلیسی رسمی صادره در سه ماهه اخير
۶- دعوتنامۀ شرکت ژاپنی
۷- ضمانت‌نامه از طرف شرکت ژاپنی
۸- برنامۀ سفر تعیین شده توسط شرکت ژاپنی
۹- مدارک شرکت دعوت کننده
شرایط مهاجرت و اقامت از طریق ویزای کار ژاپن
برای مهاجرت به ژاپن از طریق ویزای کار ژاپن، افراد با مدرک دانشگاهی مرتبط، حداقل ده سال سابقۀ حرفه‌ای در مشاغل مهندسی، ۳ سال سابقۀ کار حرفه‌ای در خدمات بین‌المللی و سرمایه‌گذاران یا داشتن حداقل ۵ میلیون ین در اولویت ادارۀ مهاجرت هستند.
اخذ اقامت ژاپن و بهره‌مندی از شرایط بهینۀ زندگی و کار در ژاپن با داشتن فاکتورهای، حداقل اقامت ۵ سال تمام به‌صورت مداوم در ژاپن، حداقل سن ۲۰ سال و اثبات شرایط مناسب مالی جهت ادارۀ زندگی بدون نیاز به دولت، امکان پذیر است.
نکات پایانی
برای ورود به کشور ژاپن، ویزاهای مختلفی وجود دارند. اگر قصد مهاجرت و زندگی در این کشور را دارید لازم است تا متناسب با فعالیت‌های مورد نظرتان، برای دریافت ویزای مناسب اقدام کنید. این ویزاها هر کدام دارای قوانین متفاوتی بوده و هر یک فعالیت‌های خاصی را در این کشور مجاز می‌دانند.
اشخاصی که ویزای کار ژاپن را دارند ولی از اداره مهاجرت کسب اجازه نکرده‌اند، اشخاصی که ویزای آن‌ها به پایان رسیده و اشخاصی که نوع ویزای آن‌ها ویزای کار ژاپن نیست اجازۀ کار در این کشور را ندارند.
دانش‌آموزان اجازه کار تمام‌وقت در ژاپن را ندارند و برای انجام کار پاره‌وقت باید از اداره مهاجرت مجوز آن را دریافت کنند. این مجوز برای ۲۸ ساعت در هفته است و محدودیتی در نوع کار و میزان درآمد وجود ندارد.
افرادی که ویزای کار ژاپن را دارند می‌توانند تا زمانی که در ژاپن حضور دارند شغل و کارفرمای خود را در همان حوزه و رشتۀ کاری تغییر بدهند.
اگر قصد اقامت بلندمدت (بیشتر از ۳ ماه) در ژاپن را دارید، کارت صلاحیت صادره را از اداره مهاجرت ژاپن در همان ابتدا دریافت کرده و آن را در سفارت ارائه دهید و درخواست ویزای بلندمدت کنید نه کوتاه‌مدت.
انتقال مهر تأیید اقامت دائم و همچنین اجازه ورود مجدد به پاسپورت جدید، در تهران (سفارت ژاپن) صورت نمی‌گیرد. زمانی که شخص مقیم به کشور ژاپن بازگشت، باید هر دو گذرنامه جدید و قدیم خود را به همراه داشته باشد و پس از رسیدن به ژاپن به نزدیک‌ترین اداره مهاجرت رفته مراحل انتقال مهرهای پاسپورت قبلی را به پاسپورت جدید انجام دهد.
در صورت داشتن ویزای کوتاه‌مدت در صورت منقضی شدن تاریخ پاسپورت (اگر تاریخ اعتبار ویزای نگذشته باشد) می‌توانید آن را در سفارت ایران به پاسپورت جدید منتقل کنید.
جهت دریافت اطلاعات کامل‌تر می‌توانید به آدرس وب‌سایت رسمی سفارت ژاپن https://www.ir.emb-japan.go.jp مراجعه کنید.