سیستان و بلوچستان را می توان یکی از محروم ترین و فراموش شده ترین استآن‌های ایران دانست استانی با دیدنی های تاریخی، طبیعی بسیار زیاد که چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند. استان سیستان و بلوچستان در قسمت جنوب شرقی ایران قرار گرفته و یکی از استآن‌های مرزی است. این استان با پاکستان و افغانستان هم مرز است. دیدنی های استان سیستان و بلوچستان بسیار زیاد است و در این مطلب سعی داریم شما را با تعدادی از مهم ترین جاذبه های تاریخی و طبیعی این استان آشنا کنیم و در مورد هر کدام توضیحاتی ارائه کنیم. با فلاوینگو همراه باشید.
دیدنی های سیستان و بلوچستان
1. شهر سوخته
شهر سوخته نام بقایای شهری باستانی در 120 کیلومتری جنوب زابل است. این شهر زمانی در ساحل رودخانه هیرمند قرار داشت و زمان ساخت آن را با دورۀ برنز و تمدن جیرفت برابر می دانند. شهر سوخته در سال 1393 به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شد. این شهر باستانی با بیش از 5000 سال قدمت به عنوان یکی از پیشرفته ترین شهرهای زمان خود محسوب می شود.
2. ساحل صخره ای
در سواحل چابهار ساحل صخره ای که با نام ساحل بزرگ نیز شناخته می شود وجود دارد. این ساحل برای موج های بلند و سهمگینش معروف شده است. این موج ها در ماه مرداد که زمان وزیدن بادهای موسمی این منطقه است تا ارتفاع 15 متر بالا می آیند و منظره ای بی نظیر و زیبا را خلق می کنند.
3. روستای تیس
روستایی از توابع چابهار و در فاصلۀ 5 کیلومتری شمال غربی آن است که در منطقه ای کوهپایه ای واقع شده است. پیشینۀ باستانی این بندر به دوران هخامنشیان باز می‌گردد و قدمتی در حدود 2500 سال دارد. آثار تاریخی فراوانی در این روستا وجود دارد. تیس یکی از بنادر مهم ایران در زمان هخامنشیان بوده است.
4. کوه خواجه زابل
در 30 کیلومتری جنوب شهر زابل کوهی زیبا و باستانی قرار دارد که به تنها پدیدۀ طبیعی مرتفع دشت سیستان معروف است و در ارتفاع 609 متری از سطح دریا قرار دارد. این کوه در جوار دریاچۀ هامون قرار گرفته و زمانی که این دریاچه سرشار از آب بود این کوه به مانند جزیره ای در میان دریاچه خود نمایی می کرده است. بر فراز این کوه، مدفن خواجه مهدی قرار دارد. نام گذاری این کوه نیز به دلیل وجود مقبره و آرامگاه او است.
5. کوه های مینیاتوری
از چابهار به سمت بندر گواتر حرکت می کنیم. چیزی در حدود پنجاه کیلومتر که از چابهار دور شدیم کوه هایی خاص و منحصر به فرد توجه را به خود جلب می کند. این کوه ها با این که یکی از زیبا ترین مناظر طبیعی استان سیستان و بلوچستان را دارد اما به دلیل عدم معرفی و تبلیغ کافی بازدید کنندۀ کمی نیز دارد. این کوه ها رسوبی هستند و هیچ گونه گیاهی بر روی آن‌ها وجود ندارد. برخی محققان می گویند که این کوه ها در واقع ادامۀ رشته کوه زاگرس است و بیش از 5 میلیون سال قدمت دارند. بر روی این کوه آثار و رد پای جزر و مد نیز مشاهده می شود و همین باعث شده که گفته شود این کوه ها زمانی زیر آب بوده اند. در نزدیکی این کوه ها می توانید تالاب لیپار چابهار را نیز بیابید.
6. تالاب لیپار
در حدود 15 کیلومتر دورتر از چابهار و نزدیک کوه های مینیاتوری تالابی زیبا و چشم نواز به نام لیپار قرار دارد. این تالاب در نزدیک روستای رمین و در جوار دریای عمان است. این تالاب فصلی بوده و بر اساس بارندگی وسعت آن تغییر می کند و همین باعث می شود که هر بار که به تماشای آن می روید منظره ای جدید را مشاهده کنید. از خاص ترین ویژگی های این تالاب رنگ صورتی آب آن است. این رنگ صورتی باعث شده تا برخی آن را با نام تالاب صورتی نیز بشناسند، دلیل صورتی بودن رنگ آب وجود نوعی پلانکتون در آن است. آب این تالاب از شورترین آب های جهان است و توصیه می‌کنیم از آن نیاشامید. از دیگر ویژگی های این تالاب که بسیار چشم نواز و زیباست وجود پدیدۀ جزر و مد قرمز در آن است.
7. قلعۀ پرتغالی ها
در گذشته روزگاری بود که کشورهای زیادی به ایران چشم داشتند و قصد تصرف آن را در سر می پروراندند، از این ماجراها و اتفاقات آثاری برای دوران ما به جا مانده که یکی از آن‌ها قلعۀ پرتغالی های تیس است. پرتغالی ها از این قلعه برای دفاع در برابر حمله های محلی ها استفاده می کردند. البته این قلعه نسبت به هم نام آن در قشم از معروفیت و محبوبیت پایین تری برخوردار است. این قلعه را برای این که بتواند دید مناسبی به منطقه داشته باشد بر روی تپه ای ساختند و در آن چهار برج نگهبانی تعبیه کردند که برای نگهبانی استفاده می شد و با ارتفاع 15 متری خود دید مناسبی را به دیدبان می داد. این قلعه 56 متر و 26 متر عرض دارد. از نوع مصالح استفاده شده و ساخت بنا می‌توان پی برد که این قلعه را به سبک سلجوقی ها ساخته اند.
8. روستای گردشگری درک
اگر به دنبال چشم انداز هایی زیبا و متفاوت می گردید و می خواهید منظره ای را ببینید که تا مدت ها در ذهنتان باقی بماند حتماً سری به روستای درک در نزدیکی چابهار بزنید. این روستا بی شک یکی از زیباترین منظره ها را به شما نشان می دهد. از ویژگی های خاص این روستا این است که هر چهار نوع ساحل را دارد. ساحل های صخره ای، ماسه ای، شنی و مرجانی این روستا که نزدیک به هم واقع شده اند خود به تنهایی ارزش سفر و دیدن را دارد. در کنار این چهار ساحل، جنگل حرا و خور باستانی گالک به وسعت 52 هکتار نیز از دیگر جذابیت های این منطقه است. فاصله رمل های شنی در این روستا تا ساحل دریا آنقدر کم است که گویی ناگهان از کویر به ساحل می رسید. تجربۀ سفر به این منطقه که به تازگی رو معروفیت نهاده است بسیار خاص و به یاد ماندنی است.
9. قصر قند
یکی از قدیمی ترین شهرها سیستان و بلوچستان این استان تاریخی ایران قصر فند است. این منطقه به دلیل نزدیک بودن به رودخانه و داشتن خاک مناسب و چند قنات پر آب منطقه ای مناسب برای کشت و زرع بوده است. این منطقه زمانی محصولاتی مانند نیشکر، چرم، پوست و چند محصول دیگر را به شهرهای بزرگ آن زمان مانند بابل صادر می کرد. در این شهرستان آثار تاریخی از دورآن‌های متفاوت به چشم می خورد. قلعۀ تاریخی تلمگ، قلعه تاریخی بگ، قلعۀ تاریخی قصر قند از مهم ترین آن‌ها است.
10. قلعۀ ناصری
بزرگ‌ترین قلعۀ خشت و گلی سیستان و بلوچستان به قلعۀ ناصری معروف است. با توجه به اسناد به جا مانده، در سال 1264 هجری به دستور ناصر الدین شاه قاجار، استاد حسین معمار باشی کرمانی شروع به ساختن این قلعه کرد و کار ساخت آن هفت سال به طول انجامید و پس از تکمیل مقر حکمرانی حاکم بلوچستان از قلعۀ قدیمی و عظیم بمپور به این قلعه انتقال یاقت. این قلعۀ زیبا و تاریخی با مساحتی در حدود هفت هزار و پانصد متر مربع شامل چهار حیاط مجزا و بیش از 150 اتاق است. این قلعه عظیم و با شکوه سال 1375 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
11. چشمۀ گل فشان تنگ
گل فشآن‌ها پدید هایی بسیار نادر و عجیب هستند که آن‌ها را تنها در چند نقطه از دنیا می توان مشاهده کرد و در مورد خاصیت دارویی و درمانی این گل مطالب بسیاری منتشر شده است. یکی از این مکان‌ها در سیستان و بلوچستان قرار دارد. چشمۀ گل فشان تنگ در شهرستان کنارک و در دشت کهیر قرار دارد. این چشمه از سه تپه تشکیل شده که بسیار شبیه قله های آتش‌فشان هستند و یکی از این سه تپه هنوز هم فعال است و دو چشمه دیگر فعالیتی ندارند. هر 10 تا 20 دقیقه یک بار از درون چشمۀ فعال گل فشان گل های خاکستری رنگی به بیرون جهش می کند و در دامنه های این تپه به سمت پایین سرازیر می شود. این تپه با هر بار گل افشانی بر ارتفاعش افزوده می شود و در حقیقت به دلیل وجود همین پدید شکل گرفته است. اکنون ارتفاع این تپه در حدود 100 متر است.
12. آرامگاه سید غلام رسول
اگر از چابهار به سمت شمال غرب حرکت کنید، بعد از طی مسافتی در حدود 5 کیلومتر آرامگاه سید غلام رسول را می توانید بیابید. بنایی که قدمت آن به سال 465 هجری قمری باز می گردد و در حدود 9 قرن قدمت دارد. این آرامگاه با سبک معماری هندی ساخته شده و دیوار های سفید، شناختن آن را برای شما راحت می کند. داخل آرامگاه نقاشی متون و کلمات به زیبایی انجام شده است. طبق روایات او در شب عروسی خود فوت می کند و قبل از مرگش، وصیت می کند که سوگواری نکنند و به همین دلیل مردم هر ساله از 15 ذی‌القعده که سالروز وفات اوست به مدت ده روز در این آرامگاه به شادی می پرداختند تا روح رو شاد شود.
13. تپه مهتاب خزانه
تپه های باستانی از تخریب کامل یا ناقص شهر، قلعه و یا هر بنای عظیم دیگری به وجود می آیند. تپه مهتاب خزانه یکی از تپه هایی است که قدمتی در حدود 5000 سال دارد و در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. این تپه در شهرستان سراوان و روستای کوهک استان سیستان و بلوچستان واقع شده و اگر به آثار تاریخی علاقه دارد توصیه می کنم از آن دیدن کنید.
14. درخت کهنسال
درختی از گونه سرو با ارتفاعی در حدود سی متر و قطری در حدود 3 متر در سیستان و بلوچستان وجود دارد که عمر آن را در حدود 2000 سال تخمین می زنند. این درخت در 45 کیلومتری شهر خاش قرار دارد و به عنوان یکی از آثار طبیعی ملی ایران به ثبت رسیده است. درختان سرو برای زرتشتیان مقدس بوده و موبدان آن‌ها را می کاشتند.
15. جتگل حرا
در نقطۀ صفر مرزی استان سیستان و بلوچستان جنگل دریایی بسیار زیبایی را می‌بینیم. درختانی که در هنگام مد دریا از آب بیرون می آیند و منظره ای بی نظیر را تشکیل می دهند. در هنگام بازدید از این جنگل ها می توانید با قایق سوای مشغول شوید تا هم تفریح کرده باشید و هم از مناظر بیشترین لذت را برده باشید. وسعت این جنگل تقریباً 350 هکتار است و بلندی برخی از درختان این جنگل به 10 متر نیز می رسد.
16. قلعۀ بمپور
یکی دیگر از دیدنی های تاریخی سیستان و بلوچستان قلعۀ بمپور است. قلعه ای که متعلق به دوران ساسانیان است و یکی از قلعه های مهم نظامی آسیا در گذشته بوده است. این قلعه برای مدت طولانی در زمان ساسانیان و اشکانیان مرکز حکومت کرمان و بلوچستان بوده و بر روی تپه ای هشتاد متری ساخته شده است. این قلعه به صورت دو تکه از خشت و گل ساخته شده که این دو بخش از نظر ارتفاع با هم یکسان نیستند.
در انتها لازم به ذکر است که زاهدان، زابل، خاش، ایرانشهر، سراوان، چابهار و نیکشهر از مهم ترین شهرهای استان سیستان و بلوچستان هستند و هر کدام جاذبه های گردشگری، تاریخی و طبیعی خاص خود را دارند که ما فقط به تعداد کمی از آن‌های اشاره کردیم اما دیدنی های این استان و این شهرها به همین چند مورد ختم نمی شود و می توان زمان زیادی را در این استان به بازدید از جاذبه های گردشگری، تاریخی طبیعی آن پرداخت.
از دیگر جاذبه های گردشگری استان سیستان بلوچستان می شود به کتابخانه استاد کامبوزیا، موزه مردم شناسی، ساختمان قدیمی پست که اکنون تبدیل به موزۀ پست شده است، خانۀ ایوبی، قلعه رستم، زاهدان کهنه، مناره قاسم آباد، قلعه مچی، آسیاب های بادی، قلعه سام، آتشکده کرکویه، قلعه پیشین، قلعه چهل دختر، قلعه اسپیدژ، قلعه سیب، تپه سد میر عمر، تپه روباهک، تپۀ میل مارد، سنگ نگاره های کوه مهرگان و درۀ نگاران اشاره کرد. همچنین حتماً از آبشاری روستان آبند دیدن فرمایید که طبیعتی بکر دارد و از معروفیت کمی برخوردار است.